Tấm Vải Lụa Hiếm Nhất Trên Thế Giới: Bạn Có Biết?

Khởi Nguồn Của Kiệt Tác Vải Lụa

Chúng ta đã từng biết qua lụa tơ tằm, tơ sen nhưng có bao giờ nghĩ đến một tấm lụa làm từ tơ nhện? Ấy vậy mà năm 2009, Simon Peers – nhà sử gia nghệ thuật người Anh chuyên nghiên cứu vải và Nicholas Godley, thương nhân người Mỹ đã thực hiện một dự án với thời gian 5 năm, mức chi phí 395.820 USD để cho ra một tấm vải vàng óng hoàn toàn làm từ tơ nhện.

Hình ảnh: Simon Peers và Nicholas Godley

Sản phẩm của Peers và Godley là một chiếc khăn choàng thêu kim tuyến màu vàng có kích thước 3,4 x 1,2 mét. Tác phẩm làm từ tơ của hàng triệu con nhện được lấy cảm hứng từ một bản ghi chép của Pháp vào thế kỷ 19. Bản ghi chép cho thấy Cha xứ truyền đạo Camboué là người đầu tiên đạt thành công ở lĩnh vực này. Nó cũng miêu tả cố gắng của Cha xứ trong việc khai thác và sản xuất vải từ tơ nhện. Sự cố gắng này chỉ đạt kết quả khi trong một lần truyền giáo ở Madagascar trong những năm 1880 – 1890, cha Camboué tận dụng một loài nhện có sẵn trên đảo để sản xuất tơ nhện. Ông hợp tác với một thương nhân tên M. Nogué mở ra ngành dệt vải tơ nhện. Sản phẩm của họ thu hút nhiều sự chú ý lúc đương thời và mang đến niềm cảm hứng để Peers và Gogley tái dựng lại công nghệ khai thác tơ sau một thế kỷ.

Hình ảnh: Người mẫu khoác trên mình tấm lụa hiếm nhất thế giới

Tấm vải lụa lớn nhất và hiếm nhất thế giới được sản xuất hoàn toàn từ tơ của loài nhện thợ dệt quả cầu vàng, được trưng bày ở Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Mỹ tại New York, sau đó là Bảo tàng Victoria và Albert ở London, Anh. Đây được cho là tấm vải lớn duy nhất dệt từ tơ nhện tự nhiên tồn tại trên thế giới ngày nay.

Quá Trình Tạo Ra Kiệt Tác

Để hồi sinh lại những gì đã xảy ra cách đây hơn một thế kỷ là cả một quá trình dài gian nan. Để sản xuất loại vải vàng độc đáo này,  Peers và Godley đã phải huy động 70 người và mất bốn năm để thu thập những con nhện vàng từ các cột điện thoại ở Madagascar, trong khi hàng chục công nhân khác cẩn thận rút khoảng 80 feet sợi tơ từ mỗi con nhện. Số nhện cần để may được tấm áo choàng lên đến một triệu con.

Hình ảnh: Tơ nhện

Loài nhện được cặp đôi sử dụng để sản xuất tấm vải là nhện thợ dệt quả cầu vàng chân đỏ (Nephila inaurata), sinh vật bản xứ ở khu vực phía đông và đông nam châu Phi, cũng như một số hòn đảo phía tây Ấn Độ Dương, bao gồm Madagascar. Chỉ có nhện cái thuộc loài này có khả năng nhả tơ đan lưới. Họ gặp may vì đây là một loài nhện phổ biến và chúng phân bố rất nhiều trên đảo. Những con nhện được thả về tự nhiên sau khi hết tơ. Nhưng chỉ sau một tuần, chúng lại có thể sản sinh tơ. Loài nhện này chỉ nhả tơ vào mùa mưa, do đó nhóm của Peers chỉ bắt nhện trong khoảng từ tháng 6 đến tháng 10. 

Tuy nhiên, chìa khóa thành công không đơn giản là nằm ở tơ nhện. Để  có được tơ nhện, Peers đã chế tạo lại bản sao của cỗ máy khai thác tơ do Nogué phát minh. Cỗ máy nhỏ được điều khiển bằng tay, có thể rút tơ của 24 con nhện cùng lúc mà không làm tổn hại đến những sinh vật vô tội. Bộ máy của M Nogue bao gồm một loại vật liệu được sắp xếp để ghim trên lưng hơn một chục con nhện. Những con nhện dù bị bắt nhưng không hề phản kháng và nằm im lặng hoàn toàn, trong khi sợi tơ lụa nhả ra từ cơ thể của nó nhanh chóng bị cuốn vào guồng bằng một cỗ máy được phát minh khéo léo làm bằng tay”.

Hình ảnh: Dệt lụa tơ nhện

Việc tạo ra tấm vải lụa dệt từ tơ nhện tưởng chừng đơn giản, nhưng kỳ thực nếu sản xuất hàng loạt loại vải này thì không phải là điều dễ dàng. Minh chứng là khi ở cùng nhau, những con nhện thường có xu hướng ăn thịt đồng loại. Thêm một điều nữa, thật khó để có thể thuê được những người chịu làm việc với nhện vì nó có thể cắn nếu cảm thấy bị đe dọa. Dù vậy, chiếc khăn choàng màu vàng đã thực ra đời sau 4 năm, chứng minh tơ nhện thực sự có thể dùng để sản xuất vải. 

Bệ Phóng Cho Các Nghiên Cứu

Giá trị của tấm vải lụa vàng óng được dệt từ tơ nhện không đơn thuần chỉ vì độ độc đáo và độ hiếm của nó. Sự tái sinh của lụa tơ nhện đã gây sự chú ý đặc biệt cho giới truyền thông, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu.

Tơ nhện có tính chất đặc biệt bền chắc nhưng lại rất nhẹ và đàn hồi. Do đó, nhiều nhà nghiên cứu đã bỏ công sức tìm cách khai thác loại tơ này bằng phương pháp khác. Tất nhiên, dành bốn năm để sản xuất một loại tơ nhện duy nhất không thực tế đối với các nhà khoa học đang cố gắng nghiên cứu tính chất của tơ nhện hoặc các công ty muốn sản xuất vải. Một số nhóm đã cố gắng chèn gen nhện vào vi khuẩn (hoặc thậm chí là bò và dê) để sản xuất tơ, nhưng cho đến nay, những nỗ lực này chỉ thành công vừa phải.

Hiện tại, có vẻ như chúng ta sẽ phải hài lòng với một tấm vải cực kỳ đẹp, được cung cấp bởi hơn một triệu con nhện và chấp nhận sự thật rằng chưa thể có nhiều hơn một tấm vải lụa tơ nhện. Một phần lý do rất khó để tạo ra tơ nhện trong phòng thí nghiệm là vì tơ nhện được sản xuất từ một protein lỏng, sản xuất bởi một tuyến đặc biệt trong bụng của nhện. Cùng với bộ phận nhả tơ, nhện sử dụng một lực vật lý để sắp xếp lại cấu trúc phân tử của protein và biến nó thành tơ rắn.

Hình ảnh: Nhện nhả tơ

Hy vọng những thông tin vừa rồi có thể cung cấp thêm một phần nào cái nhìn về lụa nói chung và lụa tơ nhện nói riêng cho các bạn. Hãy trông đợi vào tương lai, một ngày nào đó có thể lụa tơ nhện sẽ không còn quá hiếm và được ứng dụng nhiều hơn trong cuộc sống chúng ta.